Çobanaldatan (Caprimulgus europaeus)

Bir gece kuşu olan çobanaldatan (Caprimulgus europaeus), atlas çalışmasında görülmesi en zor türlerden biri. eBird kayıtlarına göre çobanaldatanın Türkiye’deki atlas karelerinin 66’sında görülmesi bekleniyor (50×50 km’lik kareler). 2015-2016 yıllarında yapılan süreli Atlas çalışmalarında çobanaldatanın görüldüğü karelerin beklendiği karelere oranı ise %3. Yani şu ana kadar sadece 3 karede üreme koduyla kaydedilmiş.

image_resize

Çobanaldatan oldukça yaygın ve geniş yayılış gösteren bir yaz ziyaretçisidir. Güneydoğu Anadolu dışında ülkenin pek çok yerinde ürer. Üreme döneminde genellikle en az 2300 m’ye kadar olan kuru çalılıklarda ya da açık ağaçlık alanlarda kaydedilir. Geçit sırasında daha yaygın görülür. Mayıs ortasından Eylül sonlarına kadar kuzeyde, Ekim sonlarına kadar güneyde görülür.

Yuva yapmak için kuru ve çıplak zeminlere gereksinim duyar. Seyrek ağaçların olduğu ya da olmadığı kuru çalılıklarda, yaprak döken ya da iğne yapraklı ağaçların bulunduğu açık ağaçlık alanlarda, özellikle ağaçlık alanların kenar bölgelerinde ve ağaçlara yakın açık alanlarda, çalıların bulunduğu kıyı kumullarında, kayalıkların bulunduğu derelerde yuva yapar. Toroslarda 2300 metreye kadar çıkar.

Çobanaldatanı görmek zor, duymak daha kolaydır. Ötüşü uzaktan duyulabilen aralıksız bir hırıltıdır. Gün batımından 45-60 dakika sonra duyulmaya başlar. Çobanaldatanın sesini buradan dinleyebilirsiniz:

Çobanaldatan için girilmiş eBird kayıtlarını bağlantıdan inceleyebilirsiniz. Haritayı büyüttüğünüzde kayıtların kimin tarafından ve hangi tarihlerde girildiğini görebilirsiniz (Ayrıca bkz. eBird’de Bir Türün Dağılım Haritası Nasıl Bulunur?)

cobanaldatan-harita

Kaynak:

Kirwan, Guy, et al. The birds of Turkey. Bloomsbury Publishing, 2010.

Heinzel, H., R. Fitter, and J. Parslow. “Türkiye ve Avrupa’nın kuşları.” Doğal Hayatı Koruma Derneği Yayınları, İstanbul (1995).

Fotoğraf: Zafer Kurnuç