Hazırlayan: Nilüfer Araç

1997 de ilki yapılan Avrupa Üreyen Kuş Atlası çalışması türlerin ve habitatların koruması için önemli bir doküman. Amacı tür populasyon değişimlerini bilimsel ve bütüncül bir şekilde izleyebilmek.
Ülkelerin aynı zaman diliminde, aynı metodoloji ile yaptığı, kuş gözlemcilerinin bizzat çalışmayı yaparak katkı koyduğu, verilerin modellenebildiği önemli bir çalışma.
Bugün EBCC komitesi (European Bird Census Council, ornitolog ve doğa koruma uzmanlarından oluşan 8 kişi) 30 yıl sonra bu çalışmayı tekrarlamak istiyor. 5 yıl içerisinde 50 den fazla ülke ile, 500 den fazla üreyen kuş türünü izleyerek, 5000 km2 den fazla alanı tarayarak, 50 000 den fazla gönüllü ile çalışacaklar. Toplantıda komite üyeleri ile tanıştık ve projeyi onlardan dinledik.
Bu seferki çalışmanın özel bir yanı var. Daha önceki çalışmaya katılmamış olan Rusya, Kafkas Ülkeleri ve Türkiye’yi dahil etmek.
Türkiye’de ilk kuş atlasının telaffuz edildiği sene 1970 Max Kasperek makalesi. Daha sonra ilk deneme 2000 yılında DHKD zamanında 8 kişi ile gerçekleştirilmiş ama tamamlanmamış. Bunun üzerine fon desteği ile yapılabileceği düşünülerek yazılan proje de kaynak bulamayınca bu fikirden faz geçilmiş.
Ama bazı bölgelerde farklı projeler altında kuş atlası çıkartılmış. Bunlar; Konya Havzası (DHKD, 1998), Güneydoğu Anadolu Biyolojik Çeşitlilik Çalışması (DHKD, 2002), Anadolu Çaprazı Boşluk Analizi (DKM, 2007-2008)
Kuş gözlemcileri ile yapılan gönüllülük esasına dayanan bu çalışma için zamanında Türkiye’de yeterli kuş gözlemcisi olmadığı için ve kuş gözlemcisi profili öğrencilerden oluştuğu için gerçekleşmemesine karşın bugünkü durumun analiz edilmesi ile Türkiye’nin bu çalışmaya katılabileceği düşünülmekte. Gözlemci sayısı daha çok ve büyük şehirler dışında da varlar. Üstelik sadece öğrenciler değil iş sahibi olan bu hobi için para ve zaman harcayan insanlar var.
Geniş topraklara sahip Rusya’da bu mümkünse neden Türkiye’nin de üreyen kuş atlası olmasın deniyor.
Atlas çalışması bu senden itibaren 2017 yılına kadar tamamlanmaya çalışılacak. Şimdiden Ornitolog Kerem Ali Boyla önerliğinde bir grup insan gönüllü olarak organizasyona başlamış ve kuş gözlemcilerine hazırladıkları basit form ve metodoloji bilgisini paylaşarak çalışmayı yapılabilecekleri bölgeler konusunda yönlendirme yapıyorlar.
5 yıl içinde sadece bir defa 50 kmx50 km lik alanlar ziyaret edilecek. Nisan-Mayıs-Haziran-Temmuz aylarında 4 adet 10×10 luk kare içinde 1 km lik belirlenen çizgide kare içinde  yürüyerek kayıt tutulacak.
Bu iş her ne kadar gönüllülük esasına dayalı olsa da tüm Türkiye’de yapılabilmesi için zaman zaman dışarıdan desteğe ihtiyaç duyulacak.
Kimi zaman yurt dışından gelen gözlemciler yardımcı olurken kimi zaman bizim gibi sivil toplum kuruluşlarının çalışma alanlarında en azından gözlemcilere ulaşım veya benzin, konaklama desteği sağlaması bu çalışmayı güçlendirecektir. Kuşlar alanlarımızın termometresi gibi. En iyi göstergeler. Doğa Koruma ya hizmet edecek ve çevre koruma çalışmalarımız içinde altlık olabilecek bu dokümana destek vermek oldukça önemli.