Duvar tırmaşıkkuşu Türkiye’de düşük yoğunlukta gözlenen yerli bir türdür ve kısmi göçmendir. Akdeniz, İç Anadolu’ ve Karadeniz kıyılarında daha çok yerli olarak bulunur; Doğu anadolu’da nadirdir. Üreme döneminde genellikle 2000-3200 metre yüksekliğindeki sarp kayalıklarda ve vadilerde görülür ama yine üreme döneminde Toroslarda 2300-3900 m arasında ve Türkiye’nin kuzeydoğusunda 1000 m kadar alçak bir rakımda da kaydedilmiştir. Kışın deniz seviyesine yakın sayılabilecek alçak rakımlara göçer.

Üreme döneminde genellikle 2400-3900 metre arasında sarp kayalıkların, vadilerin ve uçurumların bulunduğu yüksek dağlık alanlarda bulunur. Yuvasını kayalıkların arasındaki deliklere ve çatlaklara yapar. Yuvasını bina duvarlarına yaptığı da bilinemktedir ancak Türkiye’de böyle bir kayıt yoktur. Türkiye’deki duvar tırmaşıkkuşlarının yuva büyüklüğü ve bıraktığı yumurta sayısı bilinmemektedir. Diğer bölgelerde yuva materyali olarak yosun, ot, kök, yün, kıl ve kuş tüyü kullanır. Kuluçkadaki yumurta sayısı 3 ile 5 arasındadır.Duvar tırmaşıkkuşları böcek, larva, yumurta, örümcek ve diğer omurgasızlarla beslenir.

Videoda yuvaya yemek taşıyan (üreme kodu C14) duvar tırmaşıkkuşunu tipik üreme habitatında izleyebilirsiniz.

Kısa mesafe göçmeni olan ve yükseltiye bağlı göç eden bu tür için dünyadaki başlıca tehditler dağlık alanların imara açılması (Löhrl and Wilson 2015) ve kaya tırmanışı gibi hobi amaçlı insan faaliyetleridir. Küresel kırmızı listede tür Aslari Endişe (LC) kategorisindedir ancak Polonya’da Kritik Tehlikede (CE), Lihtenştayn’da Hassas (VU), Slovakya’da Tehdide Açık (NT)’tır.

Duvar tırmaşıkkuşları geniş dağılım alanları sebebiyle küresel ölçekte Asgari Endişe (LC) kategorisindedir.

Kaynak:

Kirwan, Guy, et al. The birds of Turkey. Bloomsbury Publishing, 2010.

http://datazone.birdlife.org/species/factsheet/wallcreeper-tichodroma-muraria/refs

Fotoğraf: Hüseyin Meşe