İspinozgiller – III. Bölüm

DAĞ TÜRLERİ

Kara İskete (Serinus pusillus)

Resim1

Ne zaman ürer?

Üreme mevsimi Nisanda başlayıp Temmuz’da sona erer. Yerli bir türdür. Yüksekliğe bağlı göç görülür; Eylül’den Nisan’ın ortasına kadar daha alçak rakımlarda bulunur. Nisan ayının başında görülen ve ötmeyen kuşlar için üreme kodu 0 olarak kaydedilmelidir. Genç bireyler Temmuz ve Ağustos aylarında, alçak rakımdaki kışlama alanlarına gitmeden önce daha yüksek rakımlara çıkar.

Nerede ürer?

Kara isketeler dağ sırtlarındaki huş (Betula sp.), çam, ardıç (Juniperus sp.), ladin (Picea sp.), söğüt (Salix sp.) ve melez (Larix sp.) ormanları ile 2300-3300 m yükseltideki çalılıklarda ürer. Bitki parçaları ve tüylerden yapılan yuvalar çeşitli yerlere yapılabilir. İğne yapraklı ağaçların tepeleri, çalıların ya da ağaçların alçak kısımlarının içi, çatlaklar ve sarp kayalıklardaki delikler yuvaların bulunabileceği çeşitli yerlerdir.

Ötüşü nasıldır?

Erkeğin ötüşü aşağıdaki linkten dinlenebilir.

http://www.xeno-canto.org/134561

Çiftleşme ve kur davranışı nasıl anlaşılır? (Atlas kodu B5)

Erkek tepesini kabartıp kanatlarını açıp kapayarak ve kuyruğunu kaldırarak bir tüneğin üstünden durduğu yerde kur yapabilir ya da uçuş sırasında kuyruğunu ve kanatlarını açarak dalgalı bir uçuş örüntüsüyle kur yapabilir. Dişi çiftleşmek için hazır olduğunda çömelir, kanatlarını titretir ve öter.

Yavru kuşlar nasıl fark edilir (Atlas kodu C12)?

Gençlerin başında siyah yoktur, baştaki tüyler tamamen kahverengidir (Fotoğraf için bkz. http://www.pbase.com/image/153299095)

Karabaşlı İskete (Carduelis spinus)

Resim2

www.rspb.org.uk

Ne zaman ürer?

Erkekler yıl boyunca öterken görülebilse de üreme dönemi Mart ortasında başlayıp Ağustos’ta biter. Karabaşlı isketeler yılda iki kez yumurta bırakır. İlkbahar’daki göç dönemi Nisan sonuna kadar sürdüğünden Mart ve Nisan ayında gözlemlenen, düzenli olarak ötmeyen ve kur davranışı sergilemeyen bireyler üreme kodu 0 ile kaydedilmelidir.

Nerede ürer?

Bir orman türü olan karabaşlı isketeler iğne yapraklı ve karışık ormanlarda, özellikle ladin (Picea sp.) ve göknarların (Abies sp.) olduğu ormanlarda ürer ancak melez (Larix sp.), kızılağaç (Alnus sp.) ve huş (Betula sp.) ormanlarında da üreyebilirler. Yuvalar bitki parçası, tüy ya da hayvan kılından yapılır ve ağaç dallarının ucuna inşa edilir.

Ötüşü nasıldır?

Erkeğin ötüşü aşağıdaki linkten dinlenebilir.

http://www.xeno-canto.org/128823

Çiftleşme ve kur davranışı nasıl anlaşılır? (Atlas kodu B5)

Çiftler kışın ya da göç döneminde bir araya gelebilir. Erkek normalde tünediği yerde başındaki tüyleri kabartarak kur yapar. Üreme mevsiminin erken döneminde uçarken kur davranışı görülebilir. Burada erkek derin kanat çırpma hareketiyle çemberler çizerek uçar.

Yavru kuşlar nasıl fark edilir (Atlas kodu C12)?

Gençler dişilere benzer ancak sırtta ve başta daha belirgin şeritlere sahiptirler.

Çiftleşme ve kur davranışı nasıl anlaşılır? (Atlas kodu B5)

Çiftler kışın ya da göç döneminde bir araya gelebilir. Erkek normalde tünediği yerde başındaki tüyleri kabartarak kur yapar. Üreme mevsiminin erken döneminde uçarken kur davranışı görülebilir. Burada erkek derin kanat çırpma hareketiyle çemberler çizerek uçar.


Yavru kuşlar nasıl fark edilir (Atlas kodu C12)?

Gençler dişilere benzer ancak sırtta ve başta daha belirgin şeritlere sahiptirler.

Resim3

Ne zaman ürer?

Üreme mevsimi Nisan’da başlar, Temmuz’da biter. İki kez yumurta bırakır. Kuşlar Eylül-Mayıs ayları arasında alçak rakımlara göç eder. Bazı erkeklerin göç sırasında öttüğü duyulabilir. Bu yüzden Nisan’da ve Mayıs başında görülen ve kur davranışı göstermeyen kuşlar 0 üreme koduyla kaydedilmelidir.

Nerede ürer?

Alamecekler yüksek rakımlı dağ yamaçlarında (1100-4200m), kurak kayalıklarda, taşlıklarda ya da açık arazilerde çok seyrek bitki örtüsünün, çoğunlukla çalıların bulunduğu alanlarda ürer.

Ötüşü nasıldır?

Erkeğin ötüşü aşağıdaki linkten dinlenebilir.

http://ibc.lynxeds.com/sound/crimson-winged-finch-rhodopechys-sanguineus/flock-flight-male-singing-while-flying

Çiftleşme ve kur davranışı nasıl anlaşılır? (Atlas kodu B5)

Erkeğin kur davranışı dalgalı ve derin bir uçuş şeklindedir. Bir çalının tepesinden öttüğü de görülebilir.

Yavru kuşlar nasıl fark edilir (Atlas kodu C12)?

Gençler dişilere benzer ama başları ve sırt kısımları kum rengine yakın bir kahverengidir. Sırt kısmında koyu renk çizgiler vardır. İkincil örtü tüylerindeki pembemsi renk yalnızca tüylerin alt kısmında bulunur. Anne ve baba yavruları yuvayı bırakatıktan sonra 3 hafta daha beslemeye devam eder.

Çaprazgaga (Loxia curvirostra)

Resim4

Ne zaman ürer?

Çaprazgagalarda gerçek bir üreme zamanı yoktur. Çiftler sonbahar sonunda ve ilkbahar başında bir araya gelir ama besin bolluğuna bağlı olarak her zaman üreyebilirler. Yine de üremenin zirve yaptığı, çoğu popülasyonun ürediği mevsim kıştır. Üreme döneminin dışında besin kıtlığına bağlı bir göç baskını gerçekleşebilir. Türkiye’de bu tip kitlesel hareketler sonbahar ve kış mevsiminde görülür. İstilacı kuşlar baskın yaptıkları alanlarda üreyebilir. Kısacası hangi ay olursa olsun bu türün belirgin üreme davranışı kaydedilirken dikkat edilmelidir. Özellikle istilacı sürüler içindeki gençler ve aralıklarla ötmekten başka kur davranışı sergilemeyen erişkinlere dikkat edilmelidir.


Nerede ürer?

Çaprazgaga gerçek bir iğneyapraklı türüdür; yuvasını çam ve ladinlere (Picea) yapar. Bitki parçalarından, tüylerden ve hayvan kıllarından yapılan yuva ağaçta bulunur.


Ötüşü nasıldır?

Erkeğin ötüşü aşağıdaki linkten dinlenebilir.

http://www.xeno-canto.org/107221

Erkekler yıl içinde herhangi bir zamanda ötebilir. Bu yüzden ötüş tek başına olası üreme göstergesi olarak değerlendirilmemelidir.

Çiftleşme ve kur davranışı nasıl anlaşılır? (Atlas kodu B5)

Kur uçuşu her iki cinsiyet tarafından da sergilenen, kuşların başladıkları noktaya geri döndüğü dairesel bir uçuş olarak tanımlanır. Dişiler kuyruksokumlarını ortaya çıkaracak şekilde kanatlarını sarkıtırken ya da kanatlarını titreterek öterken görülebilir. Erkekler çiftleşme sırasında dişileri besler.

Yavru kuşlar nasıl fark edilir (Atlas kodu C12)?

Genç çaprazgagaların vücudunun alt kısmı, başı ve sırt kısmı dişilere kıyasla daha çizgilidir. Fotoğrafa şu linkten bakabilirsiniz: https://goo.gl/mgSCqd

Robert Manzano Rubio
Yazar Hakkında: 

Barselona (İspanya) doğumlu olan Robert, taze bir Biyolog. Kuşlara ve ekolojiye olan tutkusu 17 yaşındayken başladı. O zamandan beri ulusal ve uluslararası bir çok kuş araştırma ve koruma projesinde aktif görev aldı, buna 2014 yılında katıldığı Türkiye Üreyen Kuş Atlası da dahil. Şu sıralar Channel Adalarında, Alderney Wildlife Trust için çalışıyor. Görevleri arasında bölgenin korunan alanları için yönetim planlarının hazırlanması, izleme programlarının koordinasyonu ve habitat ve türlerin korunması var.

Robert_Manzano_Rubio

Robert Reşadiye’de Atlas Çalışmasında – 2014